به نقل از «ایسنا»

حافظ کُردها را بشناسید

تاریخ انتشار: ۱۹ اسفند ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۱۲۵۸۰۸۵

ایسنا/کردستان به حافظ کُرد شهرت دارد؛ درون‌مایه و مضمون شعرهایش همچون شعر شاعران کلاسیک بوده، در کنار غزل‌‏های عاشقانه و عارفانه، غزل هایی نیز دارد که عاشقانه یا عارفانه بودن آن‏ها مبهم است؛ یعنی دو بعدی هستند هم می‏ توان آن‏ها را عاشقانه خواند و هم می توان عارفانه دانست.

اگر به طور کلی نگاهی به اطلاعاتی که در مورد زندگی او در دست است بیندازیم متوجه خواهیم شد که این اطلاعات همگی برخلاف یکدیگر بیان شده است و نمی‌توان تشخیص داد کدام یک از آنها از واقعیت سرچشمه می‌گیرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

آن میزان اخبار و اطلاعاتی هم که درباره زندگی "نالی" وجود دارد کوتاه و بسیار کم است و اطلاعاتی هم که به زبان کُردی در مورد شاعر وجود دارد تنها به عنوان آغازی برای شناساندن نالی بیان می‌شود.

نامش "خدر شاویسی مکائیلی" پسر احمد شاویسی با تخلص شعری "نالی" است که در سال ۱۸۰۰ در روستای خاک و خول در نزدیکی سلیمانیه دیده به جهان گشود؛ از پدر و مادرش اطلاعات چندانی وجود ندارد اما آنطور که معلوم است دردانه‌ پدر و مادر بوده است، پدرش را در اوان کودکی از دست داده و مادر به تنهایی فرزندش را بزرگ کرده است.

آنچنان که در شعرهایش پیداست، تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش تحصیل کرده است زیرا در شعرهایش خاطرات بسیاری را از دوران کودکی و زادگاهش بیان کرده است.

در دوران جوانیش به قره‌داغ رفته که در آن زمان یکی از مهمترین مراکز علوم آیینی و اسلامی بوده است و استادان بزرگی در آنجا روزگاری را سپری کرده‌اند که در کردستان زبانزد بوده‌اند.

براساس روایت گویا شاعر در قره‌داغ عاشق دختری به اسم حبیبه شده که در شعرهایش نیز مشهود است اما در واقعیت معلوم نیست که آیا واقعا نامش حبیبه بوده یا به عنوان معنی آن یعنی معشوق و به عنوان رمز معشوق در شعرهایش آن را به کار برده است.

هیچ شواهدی هم دال بر این نیست که با حبیبه ازدواج کرده و یا با کس دیگری زندگی مشترک داشته باشد و حتی در هنگام اقامتش در استانبول نیز تنها بوده است.

برای اتمام تحصیلاتش راهی سلیمانیه می‌شود و در مسجد سید حسن نزد ملا عبدالله مدرک طلبگی خود را دریافت کرده و در مسجد سید حسن به عنوان ملا تدریس کرده  و حجره مخصوص به خود را داشته است که طبق گفته‌ها بعد از آوارگی و سقوط بابان‌ها از سلیمانیه فرار کرده و هیچ‌گاه به آنجا بازنشگسته است.

شهرت یافتن نالی در زمانی اتفاق افتاد که خود او در قید حیات بود و اولین شاعری که با احترام از نالی یاد کرده است عبدالرحمن بگ سالم بوده است که با شعر زیبایی قصیده نالی را پاسخ گفته است.

از زمان حیاتش تا به امروز کمترین شاعری وجود دارد که نامی از نالی را نبرده باشد که در بین آن‌ها حاجی قادر کویی بیشتر از همه از نالی نام برده است و در دیوان شعریش بیش از ۱۰ بار از نالی نام برده و او را بزرگ شمرده و به عنوان بزرگ شاعران از او یاد کرده است.

نالی چه به لحاظ شاعری و چه به لحاظ فردی از هردو نظر شخصیتی مبهم داشته است که  هرچه بیشتر در اشعارش تعمق کنی شناختن نالی سخت و دشوارتر می‌شود زیرا در شعرهایش در دنیایی پر از افسون و جادو زندگی می‌کند و چنانچه خواننده در یک بیت یا مصرع احساس کند منظور شاعر را درک کرده است در بیت بعدی همان یک  ذره امیدی که برای فهم اشعار نالی داشت را از دست می‌دهد.

نالی به معشوق زمینی اعتقاد داشته و زن منبع و نمادی است برای عشق و عاشقی که در شکل و شمایل جسمی خود را نشان می‌دهد؛ به همین دلیل است که نالی گرفتار و شیدای زن است و زن را با همه اندام‌هایش به تصویر می‌کشد؛ نالی شاعری است که فقط و فقط برای دل خود شعر سروده و برای کسی مدح و ستایش نکرده است.

مضامین اشعار نالی عشق و عاشقی، طبیعت کردستان و موضوعات اجتماعی است اما به طور کلی نالی شاعری غزل سراست و بیشترین محتوای اشعارش را بیان مسائل عشق و عاشقی تشکیل می‏دهد. بیان حالات وصل و فراق، لحظات سوز و هجران، بوی زلف یار، گرفتاری در دام زلف و چشم و ابرو، دل دادگی، ترس از وصال و... به بیان‏های مختلف در شعر نالی تکرار شده است.

او از همان دوران طلبگی در دریای عشق غوطه‏ور می‏شود و روح خود را به امواج آن می‏سپارد و تا پایان عمر با عشق و شوریدگی زندگی را به سر می‏برد. عشق نالی فقط عشق مجازی نیست. او فقط به معشوق زمینی فکر نمی‏کند. بلکه به دنبال معشوق حقیقی است. البته باید دانست که در دیوان نالی غزل‏های زیادی نیز وجود دارد که درون مایه‏های آن‏ها عشق مجازی است. به نظر می‏رسد که زمان سرایش این غزل‏ها دوران جوانی او باشد. دورانی که او به معشوقه‏های زمینی دل بسته بود و آن‏ها دل ازکف او ربوده بودند. امّا این عشق مجازی او را به عشق حقیقی رهنمون ساخت.

نالی در عشق و عاشقی به عشق حقیقی توجه نمود و آتش این عشق سراپای وجود او را در برگرفت. بسیاری ازغزل‏های او بیانگر عشق حقیقی به معبود ازلی هستند. اما در کنار غزل‏های عاشقانه و غزل‏های عارفانه، غزل‌هایی نیز دارد که عاشقانه یا عارفانه بودن آن‏ها مبهم است؛ یعنی دو بعدی هستند. هم می‏توان آن‏ها را عاشقانه خواند و هم می‏توان عارفانه دانست. می‏دانیم که این گونه غزل‏ها بهترین نوع غزل به شمار می‏روند و شهرت حافظ در ادب فارسی به خاطر سرایش این گونه غزل هاست.

نالی شاعری عارف است. او با عرفا میانه‏ خوبی دارد. سالک و عارف در شعر او جایگاه ویژه‏ای دارند و آن‏ها را به خوبی توصیف می‏کند. امّا صوفی را ریاکار و حیله‏گر می‏داند و با واعظ، شیخ و زاهد میانه‏ خوبی ندارد. این نوع نگرش بیانگرتوجه نالی به شناخت واقعی خداوند است. برای شناخت عارفانه عشق عارفانه لازم است. عشقی که هیچگونه گرد و زنگاری آن را مکدر نساخته باشد. عشقی که به خاطر نعمات دنیوی و لذایذ بهشتی نباشد. بلکه فقط به خاطر رسیدن به قرب الهی باشد.

منبع: تاریخ ادبیات کردی ۳، مارف خزنه‌دار

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: مشاهیر کرد استانی فرهنگی و هنری عشق و عاشقی غزل ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۲۵۸۰۸۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فال حافظ امروز شنبه ۸ اردیبهشت ۱۴۰۳ با معنی و تفسیر

دمی همدم و همراه شدن با حضرت حافظ پیشینه‌ای چند قرنی در میان ایرانیان و فرهنگ ایرانی دارد. بدون شک همه ایرانیان از خردسالی با حافظ و فال این شاعر و عارف نامی آشنایی دارند.  

به گزارش «زی‌سان»، حافظ‌خوانی در مراسم‌های مختلف همانند لحظه سال تحویل و شب یلدا، بخشی از فرهنگ و سنت دیرینه جامعه ایرانی است. در کنار خواندن غزلیات، گرفتن فال حافظ نیز یک رسم همیشگی برای ایرانیان است.  

این باور قدیمی در میان ایرانیان وجود دارد که حضرت حافظ داننده عالم نهان و غیب است و در لحظات مختلف با رجوع فال حافظ می‌توان تصمیم درست را گرفت. فال شنبه ۸  اردیبهشت به تفال حافظ بدین گونه است:‌

فتوی پیرِ مُغان دارم و قولیست قدیم

که حرام است مِی آنجا که نه یار است ندیم

چاک خواهم زدن این دلقِ ریایی، چه کنم؟

روح را صحبتِ ناجنس عذابیست الیم

تا مگر جرعه فشانَد لبِ جانان بر من

سال‌ها شد که منم بر درِ میخانه مقیم

مگرش خدمتِ دیرین من از یاد برفت‌

ای نسیم سحری یاد دَهَش عهدِ قدیم

بعد صد سال اگر بر سرِ خاکم گذری

سر برآرد ز گِلم رقص کنان عَظمِ رَمیم

دلبر از ما به صد امّید سِتَد اول دل

ظاهراً عهد فرامُش نَکُنَد خَلقِ کریم

غنچه گو تنگدل از کارِ فروبسته مَباش

کز دم صبح مدد یابی و انفاسِ نسیم

فکر بهبود خود‌ای دل ز دری دیگر کن

درد عاشق نشود به، به مداوایِ حکیم

گوهرِ معرفت آموز که با خود بِبَری

که نصیبِ دگران است نِصابِ زر و سیم

دام سخت است مگر یار شود لطفِ خدا

ور نه آدم نَبَرد صرفه ز شیطانِ رجیم

حافظ ار سیم و زرت نیست چه شد؟ شاکر باش

چه به از دولتِ لطفِ سخن و طَبع سلیم

تعبیر و تفسیر غزل

با هزاران امید و آرزو دل به کسی سپرده ای، ولی گویا عهد و پیمانش را با تو فراموش کرده است، اما این مساله نباید تو را دلتنگ کند، زیرا اگر از این راه به مقصود نرسی راه‌های بهتری نیز وجود دارد. به دنبال معرفت اندوزی باش نه سیم و زر چرا که نعمت‌های خداوند در اختیار تو قرار دارد که از هر ثروتی گرانبهاتر است.

tags # فال حافظ ، فال سایر اخبار اتفاق عجیب که همزمان با انقراض دایناسورها در زمین رخ داد! آیا قدرت‌های فوق‌بشری واقعیت دارند؟ چطور انسان به این قدرت‌ می‌رسد؟ شهاب سنگی که دایناسورها را منقرض کرد به کجای زمین خورد و آن روز چه اتفاقی رخ داد؟ (تصاویر) مرکز واقعی جهان کجا است؟